Übersetzung

Joh
6

Μετὰ ταῦτα ἀπῆλθεν Ἰησοῦς πέραν τῆς θαλάσσης τῆς Γαλιλαίας τῆς Τιβεριάδος.

2

⸂ἠκολούθει δὲ⸃ αὐτῷ ὄχλος πολύς,

ὅτι ⸀ἐθεώρουν τὰ σημεῖα ἐποίει ἐπὶ τῶν ἀσθενούντων.

3

ἀνῆλθεν δὲ εἰς τὸ ⸀ὄρος Ἰησοῦς,

καὶ ἐκεῖ ἐκάθητο μετὰ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ.

4

ἦν δὲ ἐγγὺς τὸ πάσχα,

ἑορτὴ τῶν Ἰουδαίων.

5

ἐπάρας οὖν ⸂τοὺς ὀφθαλμοὺς Ἰησοῦς⸃ καὶ θεασάμενος

ὅτι πολὺς ὄχλος ἔρχεται πρὸς αὐτὸν λέγει ⸀πρὸς Φίλιππον·

Πόθεν ⸀ἀγοράσωμεν ἄρτους ἵνα φάγωσιν οὗτοι;

6

τοῦτο δὲ ἔλεγεν πειράζων αὐτόν,

αὐτὸς γὰρ ᾔδει τί ἔμελλεν ποιεῖν.

7

ἀπεκρίθη ⸀αὐτῷ Φίλιππος·

Διακοσίων δηναρίων ἄρτοι οὐκ ἀρκοῦσιν αὐτοῖς ἵνα ⸀ἕκαστος βραχύ ⸀τι λάβῃ.

8

λέγει αὐτῷ εἷς ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ,

Ἀνδρέας ἀδελφὸς Σίμωνος Πέτρου·

9

Ἔστιν ⸀παιδάριον ὧδε ⸀ὃς ἔχει πέντε ἄρτους κριθίνους καὶ δύο ὀψάρια·

ἀλλὰ ταῦτα τί ἐστιν εἰς τοσούτους;

10

⸀εἶπεν Ἰησοῦς·

Ποιήσατε τοὺς ἀνθρώπους ἀναπεσεῖν.

ἦν δὲ χόρτος πολὺς ἐν τῷ τόπῳ.

ἀνέπεσαν οὖν οἱ ἄνδρες τὸν ἀριθμὸν ⸀ὡς πεντακισχίλιοι.

11

ἔλαβεν ⸀οὖν τοὺς ἄρτους Ἰησοῦς καὶ εὐχαριστήσας ⸀διέδωκεν τοῖς ἀνακειμένοις,

ὁμοίως καὶ ἐκ τῶν ὀψαρίων ὅσον ἤθελον.

12

ὡς δὲ ἐνεπλήσθησαν λέγει τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ·

Συναγάγετε τὰ περισσεύσαντα κλάσματα,

ἵνα μή τι ἀπόληται.

13

συνήγαγον οὖν,

καὶ ἐγέμισαν δώδεκα κοφίνους κλασμάτων ἐκ τῶν πέντε ἄρτων τῶν κριθίνων ⸀ἐπερίσσευσαν τοῖς βεβρωκόσιν.

14

οἱ οὖν ἄνθρωποι ἰδόντες ⸂ὃ ἐποίησεν σημεῖον⸃ ⸀ἔλεγον

ὅτι Οὗτός ἐστιν ἀληθῶς προφήτης ἐρχόμενος εἰς τὸν κόσμον.

15

Ἰησοῦς οὖν γνοὺς

ὅτι μέλλουσιν ἔρχεσθαι καὶ ἁρπάζειν αὐτὸν ἵνα ⸀ποιήσωσιν βασιλέα ἀνεχώρησεν ⸀πάλιν εἰς τὸ ὄρος αὐτὸς μόνος.

16

Ὡς δὲ ὀψία ἐγένετο κατέβησαν οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἐπὶ τὴν θάλασσαν,

17

καὶ ἐμβάντες ⸀εἰς πλοῖον ἤρχοντο πέραν τῆς θαλάσσης εἰς Καφαρναούμ.

καὶ σκοτία ἤδη ἐγεγόνει καὶ ⸀οὔπω ἐληλύθει πρὸς αὐτοὺς Ἰησοῦς,

18

τε θάλασσα ἀνέμου μεγάλου πνέοντος ⸀διεγείρετο.

19

ἐληλακότες οὖν ὡς σταδίους εἴκοσι πέντε τριάκοντα θεωροῦσιν τὸν Ἰησοῦν περιπατοῦντα ἐπὶ τῆς θαλάσσης καὶ ἐγγὺς τοῦ πλοίου γινόμενον,

καὶ ἐφοβήθησαν.

20

δὲ λέγει αὐτοῖς·

Ἐγώ εἰμι,

μὴ φοβεῖσθε.

21

ἤθελον οὖν λαβεῖν αὐτὸν εἰς τὸ πλοῖον,

καὶ εὐθέως ⸂ἐγένετο τὸ πλοῖον⸃ ἐπὶ τῆς γῆς εἰς ἣν ὑπῆγον.

22

Τῇ ἐπαύριον ὄχλος ἑστηκὼς πέραν τῆς θαλάσσης ⸀εἶδον

ὅτι πλοιάριον ἄλλο οὐκ ἦν ἐκεῖ εἰ μὴ ⸀ἕν,

καὶ ὅτι οὐ συνεισῆλθεν τοῖς μαθηταῖς αὐτοῦ Ἰησοῦς εἰς τὸ ⸀πλοῖον

ἀλλὰ μόνοι οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ ἀπῆλθον·

23

⸀ἀλλὰ ἦλθεν ⸀πλοιάρια ἐκ Τιβεριάδος ἐγγὺς τοῦ τόπου ὅπου ἔφαγον τὸν ἄρτον εὐχαριστήσαντος τοῦ κυρίου.

24

ὅτε οὖν εἶδεν ὄχλος

ὅτι Ἰησοῦς οὐκ ἔστιν ἐκεῖ οὐδὲ οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ,

ἐνέβησαν αὐτοὶ εἰς τὰ ⸀πλοιάρια καὶ ἦλθον εἰς Καφαρναοὺμ ζητοῦντες τὸν Ἰησοῦν.

25

Καὶ εὑρόντες αὐτὸν πέραν τῆς θαλάσσης εἶπον αὐτῷ·

Ῥαββί, πότε ὧδε γέγονας;

26

ἀπεκρίθη αὐτοῖς Ἰησοῦς καὶ εἶπεν·

Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν,

ζητεῖτέ με οὐχ

ὅτι εἴδετε σημεῖα

ἀλλ’ ὅτι ἐφάγετε ἐκ τῶν ἄρτων καὶ ἐχορτάσθητε·

27

ἐργάζεσθε μὴ τὴν βρῶσιν τὴν ἀπολλυμένην

ἀλλὰ τὴν βρῶσιν τὴν μένουσαν εἰς ζωὴν αἰώνιον,

ἣν υἱὸς τοῦ ἀνθρώπου ὑμῖν δώσει,

τοῦτον γὰρ πατὴρ ἐσφράγισεν θεός.

28

εἶπον οὖν πρὸς αὐτόν·

Τί ποιῶμεν ἵνα ἐργαζώμεθα τὰ ἔργα τοῦ θεοῦ;

29

ἀπεκρίθη ⸀ὁ Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτοῖς·

Τοῦτό ἐστιν τὸ ἔργον τοῦ θεοῦ ἵνα ⸀πιστεύητε εἰς ὃν ἀπέστειλεν ἐκεῖνος.

30

εἶπον οὖν αὐτῷ·

Τί οὖν ποιεῖς σὺ σημεῖον,

ἵνα ἴδωμεν καὶ πιστεύσωμέν σοι;

τί ἐργάζῃ;

31

οἱ πατέρες ἡμῶν τὸ μάννα ἔφαγον ἐν τῇ ἐρήμῳ,

καθώς ἐστιν γεγραμμένον·

Ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ ἔδωκεν αὐτοῖς φαγεῖν.

32

εἶπεν οὖν αὐτοῖς Ἰησοῦς·

Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν,

οὐ Μωϋσῆς ⸀δέδωκεν ὑμῖν τὸν ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ,

ἀλλ’ πατήρ μου δίδωσιν ὑμῖν τὸν ἄρτον ἐκ τοῦ οὐρανοῦ τὸν ἀληθινόν·

33

γὰρ ἄρτος τοῦ θεοῦ ἐστιν καταβαίνων ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καὶ ζωὴν διδοὺς τῷ κόσμῳ.

34

εἶπον οὖν πρὸς αὐτόν·

Κύριε, πάντοτε δὸς ἡμῖν τὸν ἄρτον τοῦτον.

35

⸀Εἶπεν αὐτοῖς Ἰησοῦς·

Ἐγώ εἰμι ἄρτος τῆς ζωῆς·

ἐρχόμενος πρὸς ἐμὲ οὐ μὴ πεινάσῃ,

καὶ πιστεύων εἰς ⸀ἐμὲ οὐ μὴ ⸀διψήσει πώποτε.

36

ἀλλ’ εἶπον ὑμῖν

ὅτι καὶ ἑωράκατέ με καὶ οὐ πιστεύετε.

37

πᾶν δίδωσίν μοι πατὴρ πρὸς ἐμὲ ἥξει,

καὶ τὸν ἐρχόμενον πρός ⸀με οὐ μὴ ἐκβάλω ἔξω,

38

ὅτι καταβέβηκα ⸀ἀπὸ τοῦ οὐρανοῦ οὐχ ἵνα ποιῶ τὸ θέλημα τὸ ἐμὸν

ἀλλὰ τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός με·

39

τοῦτο δέ ἐστιν τὸ θέλημα τοῦ πέμψαντός ⸀με ἵνα πᾶν δέδωκέν μοι μὴ ἀπολέσω ἐξ αὐτοῦ

ἀλλὰ ἀναστήσω ⸀αὐτὸ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.

40

τοῦτο ⸀γάρ ἐστιν τὸ θέλημα τοῦ ⸂πατρός μου⸃ ἵνα πᾶς θεωρῶν τὸν υἱὸν καὶ πιστεύων εἰς αὐτὸν ἔχῃ ζωὴν αἰώνιον,

καὶ ἀναστήσω αὐτὸν ⸀ἐγὼ τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.

41

Ἐγόγγυζον οὖν οἱ Ἰουδαῖοι περὶ αὐτοῦ

ὅτι εἶπεν·

Ἐγώ εἰμι ἄρτος καταβὰς ἐκ τοῦ οὐρανοῦ,

42

καὶ ἔλεγον·

⸀Οὐχ οὗτός ἐστιν Ἰησοῦς υἱὸς Ἰωσήφ,

οὗ ἡμεῖς οἴδαμεν τὸν πατέρα καὶ τὴν μητέρα;

πῶς ⸀νῦν ⸀λέγει

ὅτι Ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβέβηκα;

43

⸀ἀπεκρίθη Ἰησοῦς καὶ εἶπεν αὐτοῖς·

Μὴ γογγύζετε μετ’ ἀλλήλων.

44

οὐδεὶς δύναται ἐλθεῖν πρός ⸀με ἐὰν μὴ πατὴρ πέμψας με ἑλκύσῃ αὐτόν,

κἀγὼ ἀναστήσω αὐτὸν ἐν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.

45

ἔστιν γεγραμμένον ἐν τοῖς προφήταις·

Καὶ ἔσονται πάντες διδακτοὶ θεοῦ·

⸀πᾶς ⸀ἀκούσας παρὰ τοῦ πατρὸς καὶ μαθὼν ἔρχεται πρὸς ⸀ἐμέ.

46

οὐχ

ὅτι τὸν πατέρα ⸂ἑώρακέν τις⸃ εἰ μὴ ὢν παρὰ τοῦ θεοῦ,

οὗτος ἑώρακεν τὸν πατέρα.

47

ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν,

⸀πιστεύων ἔχει ζωὴν αἰώνιον.

48

ἐγώ εἰμι ἄρτος τῆς ζωῆς·

49

οἱ πατέρες ὑμῶν ἔφαγον ⸂ἐν τῇ ἐρήμῳ τὸ μάννα⸃ καὶ ἀπέθανον·

50

οὗτός ἐστιν ἄρτος ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβαίνων ἵνα τις ἐξ αὐτοῦ φάγῃ καὶ μὴ ἀποθάνῃ·

51

ἐγώ εἰμι ἄρτος ζῶν ἐκ τοῦ οὐρανοῦ καταβάς·

ἐάν τις φάγῃ ἐκ τούτου τοῦ ἄρτου ⸀ζήσει εἰς τὸν αἰῶνα,

καὶ ἄρτος δὲ ὃν ἐγὼ δώσω σάρξ μού ⸀ἐστιν ὑπὲρ τῆς τοῦ κόσμου ζωῆς.

52

Ἐμάχοντο οὖν πρὸς ἀλλήλους οἱ Ἰουδαῖοι λέγοντες·

Πῶς δύναται οὗτος ἡμῖν δοῦναι τὴν σάρκα ⸀αὐτοῦ φαγεῖν;

53

εἶπεν οὖν αὐτοῖς Ἰησοῦς·

Ἀμὴν ἀμὴν λέγω ὑμῖν,

ἐὰν μὴ φάγητε τὴν σάρκα τοῦ υἱοῦ τοῦ ἀνθρώπου καὶ πίητε αὐτοῦ τὸ αἷμα,

οὐκ ἔχετε ζωὴν ἐν ἑαυτοῖς.

54

τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἔχει ζωὴν αἰώνιον,

κἀγὼ ἀναστήσω αὐτὸν τῇ ἐσχάτῃ ἡμέρᾳ.

55

γὰρ σάρξ μου ⸀ἀληθής ἐστι βρῶσις,

καὶ τὸ αἷμά μου ⸁ἀληθής ἐστι πόσις.

56

τρώγων μου τὴν σάρκα καὶ πίνων μου τὸ αἷμα ἐν ἐμοὶ μένει κἀγὼ ἐν αὐτῷ.

57

καθὼς ἀπέστειλέν με ζῶν πατὴρ κἀγὼ ζῶ διὰ τὸν πατέρα,

καὶ τρώγων με κἀκεῖνος ⸀ζήσει δι’ ἐμέ.

58

οὗτός ἐστιν ἄρτος ⸀ἐξ οὐρανοῦ καταβάς,

οὐ καθὼς ἔφαγον οἱ ⸀πατέρες καὶ ἀπέθανον·

τρώγων τοῦτον τὸν ἄρτον ⸀ζήσει εἰς τὸν αἰῶνα.

59

ταῦτα εἶπεν ἐν συναγωγῇ διδάσκων ἐν Καφαρναούμ.

60

Πολλοὶ οὖν ἀκούσαντες ἐκ τῶν μαθητῶν αὐτοῦ εἶπαν·

Σκληρός ἐστιν ⸂ὁ λόγος οὗτος⸃·

τίς δύναται αὐτοῦ ἀκούειν;

61

εἰδὼς δὲ Ἰησοῦς ἐν ἑαυτῷ

ὅτι γογγύζουσιν περὶ τούτου οἱ μαθηταὶ αὐτοῦ εἶπεν αὐτοῖς·

Τοῦτο ὑμᾶς σκανδαλίζει;

62

ἐὰν οὖν θεωρῆτε τὸν υἱὸν τοῦ ἀνθρώπου ἀναβαίνοντα ὅπου ἦν τὸ πρότερον;

63

τὸ πνεῦμά ἐστιν τὸ ζῳοποιοῦν,

σὰρξ οὐκ ὠφελεῖ οὐδέν·

τὰ ῥήματα ἐγὼ ⸀λελάληκα ὑμῖν πνεῦμά ἐστιν καὶ ζωή ἐστιν.

64

ἀλλὰ εἰσὶν ἐξ ὑμῶν τινες οἳ οὐ πιστεύουσιν.

ᾔδει γὰρ ἐξ ἀρχῆς Ἰησοῦς τίνες εἰσὶν οἱ μὴ πιστεύοντες καὶ τίς ἐστιν παραδώσων αὐτόν.

65

καὶ ἔλεγεν·

Διὰ τοῦτο εἴρηκα ὑμῖν

ὅτι οὐδεὶς δύναται ἐλθεῖν πρός με ἐὰν μὴ δεδομένον αὐτῷ ἐκ τοῦ ⸀πατρός.

66

Ἐκ τούτου πολλοὶ ⸀ἐκ ⸂τῶν μαθητῶν αὐτοῦ ἀπῆλθον⸃ εἰς τὰ ὀπίσω καὶ οὐκέτι μετ’ αὐτοῦ περιεπάτουν.

67

εἶπεν οὖν Ἰησοῦς τοῖς δώδεκα·

Μὴ καὶ ὑμεῖς θέλετε ὑπάγειν;

68

⸀ἀπεκρίθη αὐτῷ Σίμων Πέτρος·

Κύριε, πρὸς τίνα ἀπελευσόμεθα;

ῥήματα ζωῆς αἰωνίου ἔχεις,

69

καὶ ἡμεῖς πεπιστεύκαμεν καὶ ἐγνώκαμεν

ὅτι σὺ εἶ ⸀ἅγιος τοῦ ⸀θεοῦ.

70

ἀπεκρίθη αὐτοῖς Ἰησοῦς·

Οὐκ ἐγὼ ὑμᾶς τοὺς δώδεκα ἐξελεξάμην;

καὶ ἐξ ὑμῶν εἷς διάβολός ἐστιν.

71

ἔλεγεν δὲ τὸν Ἰούδαν Σίμωνος ⸀Ἰσκαριώτου·

οὗτος γὰρ ἔμελλεν ⸂παραδιδόναι αὐτόν⸃,

⸀εἷς ἐκ τῶν δώδεκα.

Jesus macht fünftausend Menschen satt

Danach fuhr Jesus ans gegenüberliegende Ufer des Meeres von Galiläa beziehungsweise von Tiberias.

Es folgte ihm aber ständig eine große Menschenmenge, weil sie die Zeichen sahen, die er an den Kranken tat.

Da ging Jesus auf den Berg hinauf, und dort setzte er sich mit seinen Jüngern.

Es war aber das Passah nahe, das Fest der Judäer.

Als nun Jesus die Augen aufhob und sah, dass eine große Menschenmenge zu ihm kommt, sagt er zu Philippus: „Woher sollen wir Brote kaufen, damit diese Leute essen können?“

Das sagte er aber, um ihn auf die Probe zu stellen; denn er selbst wusste, was er zu tun gedachte.

Philippus antwortete ihm: „Brote für zweihundert Denare reichen nicht für sie, damit jeder ein klein wenig bekommt.“

Einer von seinen Jüngern – Andreas, der Bruder von Simon Petrus – sagt zu ihm:

„Es ist ein kleiner Junge hier, der hat fünf Gerstenbrote und zwei Fische … doch was ist das für so viele?“

Jesus sagte: „SorgtE dafür, dass die Leute lagern!“ Nun gab es viel Gras an dem Ort. Die Männer lagerten also, etwa fünftausend an der Zahl.

Dann nahm Jesus die Brote, und nachdem er gedankt hatte, verteilte er sie an die Lagernden, genauso auch von den Fischen so viel sie wollten.

Als sie nun gesättigt waren, sagt er zu seinen Jüngern: „Sammelt die übrig gebliebenen Brocken, damit nichts verdirbt!“

Da sammelten und füllten sie von den fünf Gerstenbroten zwölf Körbe an Brocken, die denen, die gegessen hatten, übrig geblieben waren.

Als nun die Menschen sahen, was für ein Zeichen er getan hatte, sagten sie: „Das ist tatsächlich der Prophet, der in die Welt kommt.“

¶ Da nun Jesus erkannte, dass sie kommen und ihn ergreifen wollten, um ihn zum König zu machen, zog er sich wieder auf den Berg zurück, er allein.

Jesus erscheint den Jüngern auf dem See Gennesaret

Als es nun Abend wurde, stiegen seine Jünger hinab zum Meer,

und nachdem sie in ein Boot gestiegen waren, fuhren sie ans gegenüberliegende Ufer des Meeres nach Kafarnaum. Und es war schon dunkelW geworden, und Jesus war noch nicht zu ihnen gekommen,

Und das Meer war aufgewühlt, weil ein starker Wind wehte.

Als sie nun etwa fünfundzwanzig oder dreißig Stadien* weit gekommen waren, sehen sie Jesus auf dem Meer umhergehen und nahe an das Boot herankommen, und sie fürchteten sich.

Er aber sagt zu ihnen: „Ich bin es; fürchtet euch nicht!“

Da wollten sie ihn in das Boot nehmen, und sofort erreichte das Boot das Land, zu dem sie unterwegs waren.

Jesus – das Brot des Lebens

Am folgenden Tag sah die Menschenmenge, die am gegenüberliegenden Ufer des Meeres stand, dass dort kein anderes Boot war außer einemT* und dass Jesus nicht zusammen mit seinen Jüngern in das Boot gestiegen war, sondern seine Jünger allein losgefahren waren;

es kamen weitere kleine Boote aus Tiberias nahe an den Ort, wo sie das Brot gegessen hatten, nachdem der Herr gedankt hatte.

Als nun die Menschenmenge sah, dass weder Jesus noch seine Jünger dort waren, stiegen sie in die Boote, und sie fuhren nach Kafarnaum, um Jesus zu suchen.

Und als sie ihn am gegenüberliegenden Ufer des Meeres gefunden hatten, sagten sie zu ihm: „Rabbi,B wann bist du hier eingetroffen?“

¶ Jesus antwortete ihnen und sagte: „Amen, amen, ich sage euch: Ihr sucht mich nicht, weil ihr Zeichen gesehen habt, sondern weil ihr von den Broten gegessen habt und satt geworden seid.

Beschafft euch nicht die Speise, die verdirbt, sondern die Speise, die bis ins ewige Leben bleibt, dasO der Menschensohn euch geben wird; denn ihn hat der Vater, hat Gott bestätigt.“E

Da sagten sie zu ihm: „Was sollen wir tun, um die Werke Gottes zu wirken?“

Jesus antwortete und sagte zu ihnen: „Dies ist das Werk Gottes: dass ihr an den glaubt, den jener gesandt hat.“

¶ Da sagten sie zu ihm: „Was tust du denn als Zeichen, damit wir es sehen und dir glauben? Was wirkst du?

Unsere VorfahrenE haben das Manna gegessen in der Wüste, wie geschrieben steht: ‚Brot vom Himmel gab er ihnen zu essen.‘“*

Da sagte Jesus zu ihnen: „Amen, amen, ich sage euch: Nicht Mose hat euch das Brot vom Himmel gegeben, sondern mein Vater gibt euch das wahre Brot vom Himmel.

Denn das Brot Gottes ist derjenige, der vom Himmel herabkommt und der Welt Leben gibt.“

Also sagten sie zu ihm: „Herr, gib uns immer dieses Brot!“

Jesus sagte zu ihnen: „Ich bin das Brot des Lebens! Wer zu mir kommt, soll gewiss nicht hungern, und wer an mich glaubt, wird gewiss nie mehr Durst haben.

¶ Doch ich habe euch gesagt, dass ihr mich sogar gesehen habt und doch nicht glaubt.

Alles, was mir der Vater gibt, wird zu mir kommen, und den, der zu mir kommt, stoße ich gewiss nicht hinaus,

weil ich nicht vom Himmel herabgekommen bin, um meinen Willen zu tun, sondern den Willen dessen, der mich geschickt hat.

Dies aber ist der Wille dessen, der mich geschickt hat: dass alles, was er mir gegeben hat … dass ich nichts davon verliere, sondern es auferstehen lasse am letzten Tag.

Denn dies ist der Wille meines Vaters: dass jeder, der den Sohn sieht und an ihn glaubt, ewiges Leben hat und ich ihn auferstehen lassen werde am letzten Tag.“

¶ Da fingen die Judäer an, über ihn zu murren, weil er gesagt hatte: „Ich bin das Brot, das vom Himmel herabgekommen ist“,

und sie sagten: „Ist das nicht Jesus, der Sohn von Josef, dessen Vater und Mutter wir kennen? Mit welchem RechtW sagt er jetzt: ‚Ich bin vom Himmel herabgekommen‘?“

Jesus antwortete und sagte zu ihnen: „Murrt nicht miteinander!

Niemand kann zu mir kommen, es sei denn, der Vater, der mich geschickt hat, zieht ihn, und ich werde ihn auferstehen lassen am letzten Tag.

Es steht geschrieben in den Propheten: ‚Und sie werden alle von Gott gelehrt sein!‘* Jeder, der vom Vater gehört und gelernt hat, kommt zu mir.

Das bedeutet nicht, dass jemand den Vater gesehen hat, außer dem, der von Gott ist, der hat den Vater gesehen.

Amen, amen, ich sage euch: Wer glaubt, hat ewiges Leben.

Ich bin das Brot des Lebens!

Eure Vorfahren haben in der Wüste das Manna gegessen und sind gestorben.

Dies ist das Brot, das vom Himmel herabkommt, damit man davonO isst und nicht stirbt.

Ich bin das lebendige Brot, das vom Himmel herabgekommen ist! Wenn jemand von diesem Brot isst, dann wird er ‹für immer›W leben, und das Brot, das ich geben werde, ist mein Fleisch für das Leben der Welt.“

¶ Nun fingen die Judäer an, miteinander zu streiten und zu sagen: „Wie kann er uns sein Fleisch zu essen geben?“

Da sagte Jesus zu ihnen: „Amen, amen, ich sage euch: Wenn ihr das Fleisch des Menschensohns nicht esst und sein Blut nicht trinkt, dann habt ihr in euch selbst kein Leben.

Wer mein Fleisch isst und mein Blut trinkt, hat ewiges Leben, und ich werde ihn auferstehen lassen am letzten Tag.

Denn mein Fleisch ist wahre Speise, und mein Blut ist wahrer Trank.

Wer mein Fleisch isst und mein Blut trinkt, bleibt in mir und ich in ihm.

Wie mich der lebendige Vater gesandt hat und ich um des Vaters willen lebe, so auch derjenige, der mich isst … auch er wird um meinetwillen leben.

Dies ist das Brot, das vom Himmel herabgekommen ist (nicht wie eure VorfahrenO aßen und starben). Wer dieses Brot isst, wird ‹für immer›W leben.“

Dies sagte er, als er in einer Synagoge in Kafarnaum lehrte.

Worte des ewigen Lebens

Nun sagten viele von seinen Jüngern, die zugehört hatten: „Diese Rede ist hart! Wer kann es hören?“

Da nun Jesus bei sich selbst wusste, dass seine Jünger darüber murrten, sagte er zu ihnen: „Das gibt euch Anstoß?

Was ist, wenn ihr nun den Menschensohn dorthin aufsteigen seht, wo er vorher war?

Der Geist ist es, der lebendig macht, das Fleisch nützt gar nichts! Die Worte, die ich zu euch geredet habe, sind Geist und sind Leben.

Doch es gibt einige unter euch, die nicht glauben.“ Jesus wusste nämlich von Anfang an, wer diejenigen sind, die nicht glauben, und wer derjenige ist, der ihn verraten würde.

Und er sagte: „Deshalb habe ich euch gesagt, dass niemand zu mir kommen kann, es sei denn, es ist ihm vom Vater gegeben.“

¶ Von da anO gingen viele seiner Jünger zurück,W und sie zogen nicht mehr mit ihm umher.

Also sagte Jesus zu den zwölf: „Wollt nicht auch ihr gehen?“

Simon Petrus antwortete ihm: „Herr, zu wem sollen wir gehen? Worte des ewigen Lebens hast du.

Und wir glauben festW und haben erkannt, dass du der Heilige GottesT* bist.“

Jesus antwortete ihnen: „Habe nicht ich euch zwölf ausgewählt? Und doch ist einer von euch ein Verleumder.“

Er redete aber von Judas, dem Sohn von Simon Iskariot; denn der würde ihn verraten, einer von den zwölf.